Blijven weiden op veen
Wat is het effect van verschillende beweidingssystemen op melk- en grasproductie, draagkracht, biodiversiteit en weidevogelbeheer? En hoe werkt weiden met een verhoogd grondwaterpeil? Met deze vragen gaan we in het project adaptief weiden in het veenweidegebied aan de slag; samen met melkveehouders in de praktijk van de Krimpenerwaard en daarnaast met onderzoek op de proefboerderij van KTC Zegveld.
Demobedrijven Adaptief Weiden
Op 3 bedrijven in de Krimpenerwaard zijn melkveehouders onder individuele begeleiding aan de slag met het door hen gekozen beweidingsysteem. Op deze demobedrijven worden melkproductie, grasopname en bijvoeding bijgehouden en voeren we grashoogtemetingen uit. Dit is belangrijke managementinformatie en vormt ook vergelijkingsmateriaal tussen de bedrijven.
Beweidingsproef
In 2018 zijn vier beweidingssystemen onderzocht en onderling vergeleken: Kurzrasen en roterend standweiden in een meer intensieve en extensieve behandeling. De ontwikkelde kennis en ervaringen van dit onderzoek op locatie van KTC Zegveld vormen de wetenschappelijke basis voor de pilot Adaptief weiden.
Het onderzoek naar de vier beweidingssystemen bestond uit intensieve groepen met een hogere veebezetting (7,5 GVE / ha) en een hogere krachtvoergift (7 kg per koe per dag) en ruwvoergift. De extensieve groepen hadden een lagere veebezetting (5 GVE / ha) en een lagere krachtvoer (4 kg per koe per dag) en ruwvoergift. Ieder systeem bestond uit 12 koeien (8 Holstein en 4 Jersey) met 1,6 ha (intensief) of 2,4 ha (extensief) beschikbaar weideareaal.* Gedurende het weideseizoen hebben we melkproductie, graskwaliteit, zodedichtheid en botanische samenstelling, draagkracht en beworteling gemeten. Ook zijn metingen gedaan om de biodiversiteit in de vorm van insecten en wormen in kaart te brengen. Daarnaast is gekeken naar de mogelijke rol van deze beweidingssystemen bij voorweiden bij weidevogelpercelen met uitgestelde maaidatum. Lees meer in het artikel 'Voorweiden voor weidevogels'.
Beweiden bij hoog water
Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat vernatting van veenweiden helpt bij het aanpakken van bodemdaling en broeikasgasemissies. De vraag is echter hoe melkveehouderij en beweiding dan te realiseren zijn. Er is nog te weinig bekend over mogelijke beweidingssystemen bij hoog water, en er zijn nog vele vragen rondom draagkracht en vertrapping, ruimtelijke variaties binnen percelen, grasgroei en kwaliteit, diergezondheid en productie. Om de mogelijkheden te verkennen zijn we in 2019 de pilot 'beweiden bij hoog water' gestart:
- Beweidingspilot
Als eerste stap daarvoor hebben we een beweidingspilot bij een hoog grondwaterpeil uitgevoerd op KTC Zegveld. Met behulp van drukdrains is het grondwaterpeil verhoogd tot maximaal 20 cm onder maaiveld op 3 ha. Deze percelen zijn beweid met Jersey koeien en er zijn metingen uitgevoerd om draagkracht, vertrapping, productie, voederwaarde en botanische samenstelling in beeld te brengen. Het onderzoek in deze pilot wordt nu in uitgebreidere vorm voortgezet als onderdeel van het VIC-programma Boeren bij hoog water. - Demo beweiden bij hoog water
In het voorjaar van 2020 zijn op 3 bedrijven in de Krimpenerwaard percelen met een hoog en laag waterpeil geselecteerd. Ook op deze praktijkpercelen zullen we het effect van verschil in waterpeil op de grasproductie, draagkracht, vertrapping en de benutting van deze percelen gaan monitoren.
Metingen voor Adaptief weiden worden veelal in samenwerking uitgevoerd met de pilot 'Grip op draagkracht'.
Update januari 2022
Wat is ervoor nodig om een beweidingssysteem zo in te richten dat je optimaal gras in melk kunt omzetten, met oog voor arbeidsgemak en robuustheid van het systeem, maar ook voor draagkracht, biodiversiteit en weidevogelbeheer? Hoe werkt weiden met een verhoogd grondwaterpeil? In proeven op een aantal demobedrijven in de Krimpenerwaard en op proefboerderij KTC Zegveld doen we hier onderzoek naar.
Acties/resultaat
- De demo’s adaptief weiden in de Krimpenerwaard zijn voortgezet; monitoring en begeleiding lopen volgens planning. De beweiding zelf liep dit (voor)jaar lastig vanwege de natte omstandigheden.
De demo weiden bij hoog water:
- Succesvolle aanleg van waterinfiltratie (WIS) bij twee melkveehouders, waarbij één van hen een mooie plasdras heeft gecreëerd voor de weidevogels
- Kennis en ervaringen worden actief gedeeld via de groepsapp.
- Draagkracht en waterpeil worden gemeten en gemonitord.
Downloads
Pilot nieuws
Proeftuin Magazine De Trots van de Krimpenerwaard
Tijdens de overdracht bijeenkomst van de Proeftuin op 11 maart kondigden we het al aan: een bundeling van resultaten, inzichten, leermomenten en highlights van 4 jaar Proeftuin in de vorm van een magazine. Wat is er gedaan, met welk resultaat en wat zijn nog de vragen? Je leest erover in het eenmalig magazine ‘De Trots van de Krimpenerwaard’. Waar we ook best een beetje trots op zijn…
Eindrapportage beweidingsproef op Zegveld
Koeien zetten gras om in melk. Maar weidegang is meer dan dat; het speelt ook een belangrijke rol in weidevogelbeheer, boeren bij een verhoogd grondwaterpeil, biodiversiteit (variërend van kruiden en insecten tot bodemleven en weidevogelbeheer) en draagkracht.
Mini Tour de Boer weiden, kruiden en waterinfiltratie
Tijdens velddemo’s op de bedrijven van Jan de Pater in Stolwijk en familie Mulder in Vlist kwamen inzichten, ervaringen en vragen uit de proeftuinexperimenten samen. Waar zijn melkveehouders op hun bedrijf mee aan de slag gegaan en wat laat onderzoek zien?
Waterinfiltratie, wormen en weidevogels
Voor de aanwezigheid van weidevogels in de Krimpenerwaard is voedselbeschikbaarheid een belangrijke voorwaarde. Droogte speelt daar ook een rol in, blijkt uit een veldproef van de pilot Adaptief Weiden in samenwerking met het project Winst en Weidevogels.
Adaptief veldwerk
De maatregelen rondom het Corona-virus vragen aanpassingsvermogen van ons allemaal. In de Proeftuin houden we rekening met de Coronamaatregelen en passen onze werkwijze aan waar nodig.
Experiment weiden bij hoog water
Ruim voor het Klimaatakkoord ‘vernatten’ als mogelijke oplossing voor bodemdaling in de veenweiden noemde, startte Proeftuin Trots op de Krimpenerwaard al de pilot ‘adaptief beweiden’. Onderdeel daarvan is het onderzoek naar weiden weiden bij hoog water.