Blijven weiden op veen

Wat is het effect van verschillende beweidingssystemen op melk- en grasproductie, draagkracht, biodiversiteit en weidevogelbeheer? En hoe werkt weiden met een verhoogd grondwaterpeil? Met deze vragen gaan we in het project adaptief weiden in het veenweidegebied aan de slag; samen met melkveehouders in de praktijk van de Krimpenerwaard en daarnaast met onderzoek op de proefboerderij van KTC Zegveld.

Demobedrijven Adaptief Weiden

Op 3 bedrijven in de Krimpenerwaard zijn melkveehouders onder individuele begeleiding aan de slag met het door hen gekozen beweidingsysteem. Op deze demobedrijven worden melkproductie, grasopname en bijvoeding bijgehouden en voeren we grashoogtemetingen uit. Dit is belangrijke managementinformatie en vormt ook vergelijkingsmateriaal tussen de bedrijven.

Beweidingsproef

In 2018 zijn vier beweidingssystemen onderzocht en onderling vergeleken: Kurzrasen en roterend standweiden in een meer intensieve en extensieve behandeling. De ontwikkelde kennis en ervaringen van dit onderzoek op locatie van KTC Zegveld vormen de wetenschappelijke basis voor de pilot Adaptief weiden.

Het onderzoek naar de vier beweidingssystemen bestond uit intensieve groepen met een hogere veebezetting (7,5 GVE / ha) en een hogere krachtvoergift (7 kg per koe per dag) en ruwvoergift. De extensieve groepen hadden een lagere veebezetting (5 GVE / ha) en een lagere krachtvoer (4 kg per koe per dag) en ruwvoergift. Ieder systeem bestond uit 12 koeien (8 Holstein en 4 Jersey) met 1,6 ha (intensief) of 2,4 ha (extensief) beschikbaar weideareaal.* Gedurende het weideseizoen hebben we melkproductie, graskwaliteit, zodedichtheid en botanische samenstelling, draagkracht en beworteling gemeten. Ook zijn metingen gedaan om de biodiversiteit in de vorm van insecten en wormen in kaart te brengen. Daarnaast is gekeken naar de mogelijke rol van deze beweidingssystemen bij voorweiden bij weidevogelpercelen met uitgestelde maaidatum. Lees meer in het artikel 'Voorweiden voor weidevogels'.

Beweiden bij hoog water

Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat vernatting van veenweiden helpt bij het aanpakken van bodemdaling en broeikasgasemissies. De vraag is echter hoe melkveehouderij en beweiding dan te realiseren zijn. Er is nog te weinig bekend over mogelijke beweidingssystemen bij hoog water, en er zijn nog vele vragen rondom draagkracht en vertrapping, ruimtelijke variaties binnen percelen, grasgroei en kwaliteit, diergezondheid en productie. Om de mogelijkheden te verkennen zijn we in 2019 de pilot 'beweiden bij hoog water' gestart:

• Beweidingspilot
  Als eerste stap daarvoor hebben we een beweidingspilot bij een hoog grondwaterpeil uitgevoerd op KTC Zegveld. Met behulp van drukdrains is het grondwaterpeil verhoogd tot maximaal 20 cm onder maaiveld op 3 ha. Deze percelen zijn beweid met Jersey koeien en er zijn metingen uitgevoerd om draagkracht, vertrapping, productie, voederwaarde en botanische samenstelling in beeld te brengen. Het onderzoek in deze pilot wordt nu in uitgebreidere vorm voortgezet als onderdeel van het VIC-programma Boeren bij hoog water.
• Demo beweiden bij hoog water
  In het voorjaar van 2020 zijn op 3 bedrijven in de Krimpenerwaard percelen met een hoog en laag waterpeil geselecteerd. Ook op deze praktijkpercelen zullen we het effect van verschil in waterpeil op de grasproductie, draagkracht, vertrapping en de benutting van deze percelen gaan monitoren.

Metingen voor Adaptief weiden worden veelal in samenwerking uitgevoerd met de pilot 'Grip op draagkracht'.