Een jaar boer aan het roer, hoe werkt dat?

Melkveehouder David de Jong uit Stolwijk experimenteert nu ruim een jaar met peilgestuurde drainage op zijn bedrijf. Door te ‘spelen’ met het grondwaterpeil, ofwel adaptief watermanagement, wordt zijn bedrijf minder gevoelig voor extreme weersomstandigheden. We spraken met hem over zijn ervaringen, de leermomenten en toekomstvisie. “Met de drainage wil ik de bodemdaling remmen. Maar ik merk ook andere voordelen, zoals de grasgroei die na een droge periode op het gedraineerde perceel eerder op gang komt”, zegt David.

Leren door te doen

David heeft de theorie in de praktijk uitgeprobeerd; lukt het om met peilgestuurde onderwaterdrains in droge perioden het slootwater tot in het midden van de percelen infiltreren? En zo dus uitdroging en inklinking van het veen te voorkomen? Is er door de onderwaterdrains inderdaad een betere ontwatering in natte perioden en daardoor een verhoogde draagkracht? Twee belangrijke redenen voor hem om mee te doen aan de pilot Adaptief Watermanagement.

David geeft aan dat het eerste jaar een leerproces was: “In het begin is het nog veel oefenen, je moet het allemaal nog leren: wanneer zet je het waterpeil op en hoe houd je het grondwater op peil? In de droge zomer van 2018 heb ik geleerd dat het belangrijk is om het grondwaterpeil vlak te houden. Door het water in het voorjaar vast te houden zorg je voor een buffer voor drogere periodes. Dan ben je er gewoon sneller bij. Daar ga ik dit jaar op tijd op sturen.”

Zelf sturen vraagt om goed kijken en plannen

Op het bedrijf van David is een systeem met peilgestuurde onderwaterdrainage geïnstalleerd dat (nog) niet automatisch aangestuurd wordt. Hij moet nu zelf de handeling uitvoeren om het pompsysteem op infiltreren, draineren, of uit te zetten. Hoewel hij in de toekomst naar een automatisch aangestuurd systeem toe wil, zit volgens David een groot experimenteer- en leervoordeel in deze handmatige aansturing. “Je bent er bewust mee bezig, moet er zelf een inspanning voor doen. Op basis van het weer stel je het systeem bij. Dat doe ik vooral op gevoel: is het perceel begaanbaar voor maaien of beweiden? En je houdt de weersvoorspelling in de gaten, komt er een regenperiode aan, of juist een droge periode, dan pas je de stand van het pompsysteem daaraan aan. De onderzoeker die mij begeleidt houdt in de gaten hoe de grondwaterstand verloopt, en geeft een seintje als de grondwaterstand afwijkt van de gewenste waarde (rond de 40 centimeter beneden maaiveld).”

Ervaring delen

Zijn ervaringen deelt hij met collega’s die belangstelling hebben. “In het begin werd er door boeren vanuit verschillend oogpunt naar gekeken, maar ik merk nu dat er steeds meer belangstelling is en er vragen over komen. Zo krijg ik van collega’s veel vragen, over draagkracht en gewasopbrengst. Een veelgehoorde vraag is bijvoorbeeld of het gras bij peilgestuurde onderwaterdrainage altijd doorgroeit. Mijn ervaring van het afgelopen seizoen is dat het gras met peilgestuurde drainage in droge periodes niet altijd doorgroeit, maar dat de grasgroei na een droge periode op die percelen wel sneller weer op gang komt. Er komt weer eerder leven in het gras. Ze willen het perceel ook vaak even zien”, zegt David.

Voordelen en toekomst peilgestuurde drainage

Naast het afremmen van bodemdaling, heeft onderwaterdrainage effect op andere onderdelen van zijn bedrijf zoals weidevogelbeheer en een verbeterde ontwatering. David geeft aan: “Bij een ander perceel waar ik jaren geleden al met gangbare onderwaterdrains aan de slag ging, zie ik dat natte plekken op het perceel in een nat voorjaar beter ontwateren en daardoor de grasgroei sneller op gang komt.”

David heeft er goed vertrouwen in dat peilgestuurde onderwaterdrainage in de toekomst onderdeel van het melkveebedrijf gaat worden. Maar zegt hij: “Als je met peilgestuurde drainage aan de gang gaat moeten wel alle boeren in het gebied meedoen. Ik zeg wel eens gekscherend: als wij het als enige doen zit ons bedrijf over 100 jaar op een bult en de rest staat onder water.”

Wilt u ook aan het roer?

Benieuwd naar de mogelijkheden van peilgestuurde onderwaterdrainage op uw bedrijf? Of hebt u ideeën en tips voor adaptief watermanagement? Bel met Barend Meerkerk (PPP-Agro Advies) op 06-536 701 43. Of mail naar b.meerkerk@ppp-agro.nl.