Kruiden en biodiversiteit in je slootrand

Slootkantbeheer betekent vaak niet meer, maar juist minder doen. De slootkant wordt niet bemest en is dus van nature al een ideale plek voor kruiden. Met een of twee meter extra rand en meer gericht beheer is er nog veel meer te winnen met de slootkant. Bij 2 meter brede randen langs beide sloten voldoen veel percelen in het veenweidegebied (circa 40m breed) al aan de voorwaarde van 10% kruidenrijk grasland van veel zuivelmerken.

Welke kruiden?

De standaardmengsels voor kruidenrijk grasland zijn ook geschikt voor de rand. Maar er zijn ook kruiden die specifiek passen in de slootrand, zoals de gele lis, koekoeksbloem, pinksterbloem, (moeras)rolklaver, valeriaan, brunel, moeraslathyrus, paarse dovenetel en watermunt. Er zijn speciale slootkantmengsels te koop maar je kunt ook zelf een mengsel samenstellen door wat (bijzondere) kruiden bij te mengen bij een standaard kruidenrijkgraslandmengsel.

Wat voor beheer?

  • Slootrand later oogsten
    In het voorjaar en de zomer betekent dit dat je de slootrand op een ander moment oogst dan de rest van je perceel.
  • Niet bemesten in de slootrand
    Bij bemesting gaan grassen snel domineren en de kans op afspoeling van meststoffen naar de sloot is groter. Blijf daarom uit de buurt van je slootkant om kruiden een kans te geven.
  • Instrueer de loonwerker
    Komt de loonwerker maaien of bemesten? Instrueer de loonwerker goed van tevoren zodat hij niet per ongeluk toch de randen meeneemt. Zij moeten ook even wennen.
  • Zorg bij beweiden voor afrastering
    Door een afrastering kunnen de koeien niet in (een deel van) de slootranden komen. Dit geeft minder vertrapping en beschadiging. Het spaart de flora en fauna in de slootrand en zal ook de kwaliteit van het slootwater verbeteren.
  • Laat kruiden een keer tot bloei komen
    De meeste kruiden vullen hun wortelreserves aan kort voor de bloei. En als ze zaad zetten (na de bloei) kunnen ze zichzelf verspreiden. Zo kunnen randen een zaadbank worden voor meer diversiteit in de rest van het perceel. Daar profiteren insecten en weidevogels ook van.
  • Ongewenste kruiden maaien
    Komen er veel ongewenste (ruige) kruiden op (bijv. brandnetel-haarden, pitrus of paardestaartachtigen) ga dan wel tijdig maaien om sterke uitbreiding te voorkomen.

Wat is de opbrengst?

Het grove maaisel van de slootkant kan geschikt zijn als ruwvoer voor droge koeien. Is het maaisel te grof kun je er ook voor kiezen om het maaisel te composteren. Bokashi bijvoorbeeld is een goede bron van organische stof, goed voor bodem en bodemleven.

Vergoeding voor kruidenrijke rand

Er zijn mogelijkheden voor een vergoeding van je kruidenrijke rand. Samen met het agrarisch collectief kun je mogelijkheden bespreken. Neem hiervoor contact op met het collectief uit jouw regio: https://www.boerennatuur.nl/collectieven/.