Meters maken met kruiden

Als je écht wilt weten hoe kruidenrijk grasland werkt in je bedrijfsvoering, lukt dat niet met een paar kleine proefveldjes, weet Mart-Jan Verkaik, kruidenkoploper in de Krimpenerwaard. ”Daarom heb ik dit voorjaar 6 ha maisland ingezaaid met kruiden. Ik ben in 2018 mee gaan doen met het experiment van de Proeftuin omdat ik vooral wilde weten of en hoe kruiden het hier doen. Nu wil ik zien of de koeien het er goed op doen en hoe het zit met de voederwaarde.”

Waarde van kruiden

Kruiden in het gras verbeteren de benutting van stikstof en de wortelstructuur van de bodem én verhogen de benutting van het totale gewas. Bovendien blijken verschillende kruiden, waaronder smalle weegbree, goed te zijn voor de gezondheid van de koe. Daarnaast is kruidenrijk grasland goed voor weidevogels vanwege de voedselbeschikbaarheid. Voor Mart-Jan redenen waarom hij al 3 jaar meedoet aan de pilot ‘Weidebuffet met kruiden’ van de Proeftuin. “Kruiden kennen veel positieve kanten, maar in de boerenpraktijk hebben we ook te maken met de lastige kanten ervan. Zo hebben kruiden het moeilijk in de concurrentiestrijd met gras, zeker bij doorzaaien in de bestaande grasmat. Ook onkruidbestrijding is niet makkelijk want daarmee pak je ook de kruiden aan die je juist graag wilt houden. Op de kleine proefveldjes hier op het bedrijf heb ik gezien wat kan en wat niet. Bijvoorbeeld dat smalle weegbree, rode klaver en cichorei beter wortelen dan andere kruiden en het door de jaren heen redelijk doen.

Van klein naar groot

Mart-Jan gaat op steeds grotere schaal experimenteren. “Vorig jaar heb ik op 3 ha met de strokenfrees kruiden in de bestaande grasmat doorgezaaid. Dat kwam best goed op, maar er zat ook erg veel vogelmuur tussen. Ik heb er daarom de schapen opgezet om het goed af te grazen. Het onkruid is niet weg, maar met de koeien erop probeer ik het nu kort te houden. Straks in de rustperiode van 8 mei tot 6 juni kunnen we zien wat er dan gebeurt. De koeien vinden het in elk geval smakelijk genoeg.” Behalve doorzaaien heeft Mart-Jan dit voorjaar ook 6 ha maisland nieuw ingezaaid. “Daarvoor heb ik mengsels van productieve kruiden van twee verschillende leveranciers gebruikt. Wat komt het beste op en hoe lang blijven de kruiden in het land? Ik heb geen kunstmest op gebracht, maar wel drijfmest om de kruiden te stimuleren.”

“We leren nog steeds van de experimenten. Het totaalplaatje van onkruiddruk en concurrentie van gras, maakt het lastig voor de kruiden. Vooral bij doorzaai. We willen ontdekken waarom dat op de kleine proefpercelen goed ging, maar op grotere schaal nog moeilijk gaat. Want ook de strokenfrees is daar nog geen waterdichte oplossing voor hebben we gezien.”
Pedro Janssen, onderzoeker bij het Louis Bolk Instituut en projectleider Weidebuffet met kruiden.

Geduld en tijd

Experimenteren met kruiden moet bij je passen, geeft Mart-Jan aan. “Het gaat niet vanzelf en kost ook wel extra inspanningen. Nu ben ik bijvoorbeeld met de hand de ridderzuring eruit aan ’t trekken, behoorlijk wat werk. De onkruiddruk met kruidenrijk grasland is best hoog. En als ik naar mijn kruidenpercelen kijk, zie ik ook wel dat die wat achterblijven ten opzichte van de andere. Ik snap dus wel dat er collega’s zijn die er niks mee hebben. Toch wil ik er nog een paar jaar mee door gaan om te zien of je lang genoeg, zeg zo’n 5 jaar, van de kruiden kunt profiteren. Anders wordt het ook te duur; kruidenmengsels zijn niet goedkoop. Dit voorjaar is het koud en kruiden hebben meer warmte nodig dan gras, de impact daarvan is dus ook iets wat we straks gaan ontdekken. Net als het effect op diergezondheid en productie. Ik ben nog niet uitgeleerd in elk geval.”

Meer weten over weidebuffet met kruiden? Mail naar p.janssen@louisbolk.nl